Knieperties

Tweetjemee: knieperties per 10 op te halen, €1,50 per zakje. Vandaag of 1 januari ophalen. Bestellen
---
Al vanaf dat ik me kan herinneren, kregen wij met oud en nieuw "Knieperties": een knapperig, zoet wafeltje.

Vers gebakken knieperties

Allerlei mensen in onze omgeving maakten ze en deelden ze dan uit. Heerlijk! Bij mijn oma kregen we meestal ook nog opgerolde knieperties, "Rollechies". Lekker met slagroom erin...
De platte en opgerolde wafeltjes hebben ook nog een betekenis. Het oude jaar wordt gesymboliseerd door de platte wafel en het nieuwe, onbekende jaar door de opgerolde wafel.

Toen ik op Wikipedia keek voor meer informatie over knieperties, las ik iets over een ijzerkoekenoproer in Coevorden. Na wat onderzoek blijkt dit verhaal inderdaad te kloppen. Sensatie met knieperties!
In december 1770 kreeg de Magistraat van Coevorden een brief van de Kerkeraad van de Hervormde Kerk. De Kerkeraad (gesteund door ruim 140 kerkleden) vroeg om " eene willekeur (wet) daar te stellen tot afschaffing van dat oudt en slegt gebruik, dat op nieuwjaarsdag lange heeft plaatsgehad, met betrekking tot het uitdelen van zo genoemde nieuwjaars- of ijzerkoeken aan straatlopers en dergelijke".
De Magistraat vond dit wel een goed idee en verbood inderdaad het uitdelen van de koeken aan mensen die elkaar gelukkig nieuwjaar wensten.
De bevolking was het hier zeker niet mee eens, niet in de laatste plaats omdat het uitdelen van koeken gepaard ging met flink alcoholgebruik, en dat was nu ook verboden. Bovendien was het al een oude traditie.
De protestbrief die de bevolking opstelde, werd door het stadsbestuur genegeerd. Toen was het hek van de dam: mannen en vrouwen trokken naar het Raadshuis. Mannen dreigden met stenen de ramen in te gooien en vrouwen zwaaiden intimiderend met hun (gietijzeren) koekijzers. De Magistraat keek angstig naar deze woedende menigte en besloot uiteindelijk toe te geven: het uitdelen van de ijzerkoeken was weer toegestaan.
Hoe het verder afloopt, is niet helemaal bekend. Het ene verhaal zegt dat de Magistraat onder begeleiding van soldaten naar huis is gebracht, het ander vertelt dat de Magistraat met gevaar voor eigen leven zelf naar huis is gegaan. Stel je voor, in je opgedofte pakkie en je pruik op door die massa met happende koekijzers en schreeuwende mensen...

Ik geloof niet dat knieperties of rollechies tegenwoordig nog zo'n gewelddadige status hebben, maar het uitdelen ervan wordt nog steeds gedaan!

Pas geleden zijn ook wij in het bezit gekomen van een kniepertiesijzer, weliswaar op elektriciteit. Het recept kreeg ik van mijn oude buurvrouw die ze al jaren volgens dit recept bakt.
Met dit recept maakte ik zo'n 60 wafeltjes.

Wat heb je nodig:

• 500 gram bloem
• 500 gram suiker
• 2 zakjes vanillesuiker
• 200 gram boter
• 3 eieren
• 1 theekopje water

Wat moet je doen:
Mix de boter met de suiker tot het een enigszins gelijkmatige massa wordt. Voeg dan de bloem toe en mix door elkaar. Dan de eieren erbij, weer mixen tot een dik deeg. Mijn handmixer had het er wel moeilijk mee, het deeg wordt erg taai.
Voeg dan beetje voor beetje het water toe tot het deeg de gewenste dikte heeft (zie tips).
Verwarm het ijzer en schep wat van het beslag in het midden van het ijzer. Doe het ijzer dicht, goed aanduwen, en laat ongeveer 2 minuten bakken. Kijk af en toe even hoe bruin het wafeltje is, het kan zijn dat jouw ijzer wat sneller of langzamer is.
Haal het wafeltje met een spatel voorzichtig uit het ijzer en laat afkoelen op het aanrecht.
Bewaar in een luchtdichte doos.

v.l.n.r.: Beslag dat je met twee lepels moet scheppen, vloeibaar beslag, deegballetje.

Tips:

• Ik kreeg geen werkwijze voor het maken van het deeg, daarom deed ik het op bovenstaande manier. Maar je zou ook de boter kunnen smelten en dan de suiker en bloem erdoor kunnen roeren.
• Hoe meer water je toevoegt, hoe brosser het wafeltje wordt. Als je weinig water toevoegt, kun je ook balletjes maken en die iedere keer in het ijzer leggen. Maak het beslag niet vloeibaar, dan wordt het kniepertie te bros. Zie het bovenstaande plaatje: rechts zie je een kniepertie gemaakt met een balletje deeg (kniepertie werd vrij dik), midden een kniepertie van dik vloeibaar beslag (erg bros, de randjes vertonen veel gaatjes), links een kniepertie van "schepbaar" beslag (knapperig, niet te bros, paar gaatjes aan de rand).
• Wil je rollechies maken? Rol het wafeltje dan uit het ijzer meteen om een dunne staaf, bijvoorbeeld een bezemsteel. Hier heb je wel vuurbestendige handen voor nodig: de wafeltjes zijn erg heet!