Soda bread met kefir

Sinds kort hebben wij melkkefirkorrels, korreltjes die bestaan uit bacteriën en gisten. Die maken van de melk waar je ze in doet, een romige, lichtzure drank die je zo op kunt drinken of kunt gebruiken in allerlei recepten. Het is echt lekker en heel gezond, onder andere door de aanwezigheid van vitamine b12 (belangrijk voor vegetariërs!).
De korrels groeien, dus als onze portie groot genoeg is, kunnen we weer delen met anderen. Leuk :)

Ik heb al eens kefir-'roomkaas' gemaakt door de kefir op te hangen zoals hangop. Beetje kruiden erdoor en je hebt een bijzonder hapje voor bij de borrel of als dip.
Al lezende over kefir merkte ik op dat je kefir kunt gebruiken in plaats van karnemelk. Kijk, dat vergroot ineens de mogelijkheden voor recepten! Ik wilde al een poosje Iers Soda bread maken en nu was een goed moment.

Soda bread met kefir

Soda bread (of brood) wordt traditioneel gemaakt met meel, baking soda, zout en karnemelk. Door de combinatie van de zure karnemelk en de baking soda ontstaan er belletjes, zodat het brood niet massief is. Omdat je geen gist gebruikt, hoef je het deeg niet te laten rijzen en is het dus snel klaar.
Het recept vond ik hier, maar ik gebruikte geen rozemarijn en rozijnen, dat vond ik niet passen bij de soep die we er bij aten.

Wat heb je nodig voor 1 brood (voldoende voor twee personen met een portie soep):

• 250 gram witte bloem
• 1/2 tl baking soda
• 1/2 tl zout
• 200 ml karnemelk (of kefir)

Verwarm de oven voor op 200 graden Celsius.
Meng in een grote kom de bloem, baking soda en zout. Roer de karnemelk door het mengsel. Roer net zolang tot het deeg net gemengd is (hoe langer je roert, hoe steviger het brood) en vorm tot een bal.
Bestuif je werkoppervlak licht met bloem, leg het deeg erop en vorm het snel in een bal. Breng de bal voorzichtig over naar de bakplaat, druk de bal een beetje plat met je hand. Pak dan een licht bestoven mes en maak een kruis in het brood. Doe dit vrij diep, zodat je de inkerving na het bakken nog ziet. Strooi nog een beetje bloem op het brood.
Bak het brood 30 minuten in de oven of tot het brood gaar is: het heeft dan een gouden kleur en klinkt hol van binnen. Laat het brood afkoelen op een rooster.

Tips:

• Je kunt het brood niet goed bewaren, dan wordt het hard. Je kunt het wel invriezen zodra het brood is afgekoeld.
• Dit is een basisrecept, je kunt er nog alle kanten mee op. Door wat kaneel en rozijnen wordt het een zoet brood, met rozemarijn en tijm een hartig brood.

Foodblogswap - Hongaarse champignonsoep

Deze maand heb ik weer meegedaan aan de Foodblogswap: iemand kookt van mijn blog en ik kook weer van een andere blog. Dit keer kookte ik van de blog van Aranka, Aranka's Kookblog. Voor haar gezondheid moet Aranka zoutarm eten, waardoor de meeste pakjes en zakjes taboe zijn. Dat betekent niet dat je dan ook niet meer lekker kunt eten! Aranka heeft een leuk, optimistisch blog met allerlei verschillende recepten. Basisrecepten zoals bouillon en currypasta's, maar ook hapjes en andere gerechten. Vooral veel soepen!

Hongaarse champignonsoep

Dat komt mooi uit, daar houden wij ook wel van :) De Hongaarse champignonsoep, die zagen we wel zitten. Een krachtige soep, lekker met een stukje brood.

Wat heb je nodig voor twee personen:

• 20 gram ongezouten roomboter
• 1 ui, fijngesneden
• 500 gram champignons, schoongemaakt en in plakjes
• 2 el gehakte verse dille (die had ik niet, dus ik gebruikte flink wat gedroogde dille)
• 2 tl paprikapoeder, mild of heet
• evt. 1/2 tl gerookt paprikapoeder
• 250 ml natriumarme bouillon
• 120 gram halfvolle melk
• 120 gram kookroom
• 1 el maizena
• 2 el water + 1 el water
• zwarte peper naar smaak
• evt. een snufje cayennepeper
• wat verse dille als garnering (die liet ik weg)
• In het recept stond nog een scheutje citroen, dat stond niet in de ingredientenlijst! Ik deed een kneepje citroensap uit een flesje.

Wat moet je doen:
Smelt de boter in een ruime pan. Voeg de ui toe en roerbak tot de ui een kleurtje heeft.
Voeg dan de champignons, paprikapoeder en dille toe met 1 el water. Roer goed door en dek de pan af met een deksel. Laat 10 minuten stoven terwijl je af en toe roert.
Doe de bouillon en het sap van de citroen erbij en roer dit goed door. Kook het geheel nu, met de deksel op de pan, nog eens 10 minuten door.
Draai het vuur laag en voeg de melk toe. Roer goed door voor je de room toevoegt.
Mak een papje van de maizena met 2 el water en roer dit door de soep. Warm weer op (zonder te koken) en laat nog een minuut of 5 doorwarmen, terwijl je geregeld roert.
Proef en voeg naar smaak zwarte peper, cayenne peper of een klein beetje citroensap toe.
Serveer met wat extra room en wat verse dille ter garnering.

Cranberry-jam met bramen

Als je op Amerikaanse websites kijkt, zie je in deze tijd van het jaar ontzettend veel cranberry-recepten. Allemaal voor Thanksgiving, bij de kalkoen ;) Maar, cranberries zijn hier ook te krijgen, zowel gedroogd als vers, zijn supergezond en lekker!
Net als rabarber is het een zuur goedje, maar met de juiste combinaties past het prima bij het avondeten of in een cake. Zo veelzijdig :)

Onderstaand recept is voor cranberryjam, maar als je de jam lauwwarm serveert, kan hij ook doorgaan voor saus. Door de pectine in cranberries is het echter lastig om de saus vloeibaar te houden, waardoor het jam is als de saus is afgekoeld. Als je liever saus dan jam hebt, gebruik dan meer vloeistof en kook de cranberries korter. Je kunt het kookproces ook verkorten door de cranberries alvast fijn te hakken in een keukenmachine.

Cranberry-jam met bramensiroop

Wat heb je nodig voor iets meer dan een halve liter jam:

• 340 gram verse cranberries
• 220 gram (!) bramensiroop (zelfmaken? Volg de methode van de vlierbessen)
• 200 gram suiker

Wat moet je doen:
Doe de cranberries met het vocht en de suiker in een pan. Schep een beetje om en zet dan op het vuur.
Als de boel kookt, zet je het vuur laag en kook je het 20 minuten. Blijf er wel bij: de jam kookt snel over!
Doe ook het deksel op de pan: omdat de cranberries open knappen, vliegen er anders allemaal spetters jam door de keuken.
Als je de jam wilt bewaren, kook je ondertussen je pot(ten) en deksel(s) goed schoon met kokend water en soda. Daarna zet je de potten en deksel op de kop op een schone theedoek.
Vul de potten met de hete jam en sluit ze direct af met de deksels. Zet de potten dan op de kop zodat er vacuüm getrokken wordt en laat volledig afkoelen. De jam is nu voor lange tijd houdbaar.

Tips:

• Door de friszure smaak is de jam ook lekker bij vlees.
• In plaats van bramensiroop kun je ook sinaasappelsap en appelsap gebruiken. Doe er dan wel extra suiker bij, omdat de siroop natuurlijk zoeter is.
• Je kunt ook nog variëren met de smaak: voeg bijvoorbeeld eens een stukje gember toe.

Kookboek- De smaken van Spanje

Sinterklaas heeft mij dit jaar verrast met onder andere een prachtig kookboek van Claudia Roden:

Voorkant boek Claudia Roden

Ik heb al eens met het boek in handen gestaan, maar heb het toen, om de een of andere reden, niet gekocht. Sint weet dat soort dingen natuurlijk ;)
Het boek bevat heel veel recepten, opgedeeld naar het basisingredient: eieren bijvoorbeeld, of vis. De tapas worden ook niet vergeten en de zoetigheden, die ik in andere kookboeken wel eens mis, worden uitgebreid beschreven.
Het boek begint met een mooie beschrijving van de verschillende eetculturen in Spanje. Ook de oorsprong van de verschillen wordt besproken.
Al met al een heel mooi boek: basisgerechten, tips voor variaties en combinaties, mooie foto's, veel achtergrondinformatie...en lekker dik :P

De dag nadat we Sinterklaas vierden, ben ik gelijk de keuken in gedoken en maakte ik een heerlijke tonijnpastei,

Tonijnpastei met tonijn, paprika en ei

paprika-tomatensalade en pompoensoep.

Pompoensoep en paprika-tomatensalade op een broodje kaas

Alle recepten kwamen uit bovenstaand boek. Daarbij bakte ik een ciabatta met een mix van de Xenos. Smullen!
De pastei kregen we niet op, maar de rest van de week hebben we bijna elke dag met de lunch nog een stukje gehad. Ook koud is ie lekker.

Snelle lunch: stukje pastei en een salade

Ik ben superblij met dit boek en ga er zeker nog meer uit koken!

Banh tieu - Vietnamese doughnuts

Het was voor mij weer tijd om iets zoets te maken, maar niet te zoet, en iets Vietnamees. Soms heb ik ineens zo'n ingeving, dan moet er iets gemaakt worden ;)
Dit keer werd het banh tieu (of, even 'netjes' geschreven: bánh tiêu): een soort van doughnut, gefrituurd brood dat aan de binnenkant hol is.
Lekker met een kop koffie of melk, als ontbijt of tussendoortje.

Banh tieu

Ze zijn het lekkerste als je ze gelijk eet. Als ze afkoelen, worden ze plat en vettig. Verwarm ze dan voor het eten even in de magnetron (op een keukenpapiertje) of in de oven op 180 graden Celsius. Het heeft wel wat van een oliebol.

Wat heb je nodig (16 stuks):

• 400 gram bloem
• 210 ml water, handwarm
• 70 gram suiker
• 1 tl zout
• 1 tl gist
• 1 tl bakpoeder
• sesamzaadjes (ongeveer 5 el)
• zonnebloemolie om te frituren

Wat moet je doen:
Doe de bloem, water, suiker, zout, gist en bakpoeder in de broodbakmachine, volgens de aanwijzingen van de fabrikant. Kies voor het deegprogramma en laat de machine z'n werk doen :)
Als het programma klaar is (dat duurt bij mij 1,5 uur), haal je het deeg uit de machine en kneed je het door. Het deeg mag nu niet plakken en voelt zacht aan. Verdeel het deeg in 16 balletjes (elk zo'n 44 gram). 
Doe de sesamzaadjes in een kommetje en rol elk balletje door de zaadjes. Druk de balletjes een beetje plat en leg op een bord. Dek ze af met een theedoek en laat ze nog 20 minuten rusten.
Rol de balletjes na 20 minuten uit met een deegroller, tot ongeveer een halve cm dik. De sesamzaadjes worden zo in het deeg  gedrukt.
Verhit dan de olie tot ongeveer 180 graden Celsius, of tot er direct belletjes verschijnen als je een bamboe eetstokje in de olie steekt. Leg voorzichtig 1 banh tieu in de hete olie en wentel hem in de olie. Gebruik hiervoor bijvoorbeeld een sleef (zo'n fijn grote lepel met gaatjes erin...is daar een ander woord voor? Ik krijg nu een rood streepje onder 'sleef' :P). Als de banh tieu helemaal rond is en mooi goudbruin, haal je hem uit de olie en laat je hem uitlekken op keukenpapier. Frituur zo alle banh tieu.
Serveer direct.

Hier zie je dat de banh tieu dik is geworden. In de olie zijn ze nog dikker en ronder.

Tips:

• Ik gebruikte een broodbakmachine voor het gemak, je kunt het deeg ook prima met de hand maken. Als je het deeg gevormd hebt tot een gladde bal, dek je het deeg af met een theedoek en zet je het op een warme plaats. Laat ongeveer een uur rijzen, tot de bal duidelijk groter is geworden. Ga daarna verder met het uitrollen van het deeg.
• Voor extra smaak kun je een theelepel 5-kruidenpoeder toevoegen, of voor een Nederlands tintje: een theelepel speculaaskruiden.
• Omdat de banh tieu hol is, kun je er een vulling in doen. In Vietnam wordt dat met een banh bo gedaan (hoewel ik dat nog nooit gezien heb), maar een schepje jam is ook erg lekker :)

Zelfgemaakte speculaas: de speculaasplank

Hoewel de temperaturen me nu niet echt aanstaan, geniet ik wel van alle warme smaken en gerechten die we nu weer kunnen eten. Speculaas is ook zoiets. Natuurlijk kun je het hele jaar door speculaas kopen, maar nu past het beter, op de een of andere manier.

In een tweedehands winkel heb ik eens een speculaasplank opgedoken en op Koninginnedag dit jaar vond ik er nog 1 met iets grotere vormen. Als je dan ook nog een mix voor speculaas hebt, dan is de keuze snel gemaakt. De mix die ik gebruikte, komt van een molen. Lekker! Sommige mixen zijn gewoon makkelijker om te kopen: vorig jaar heb ik speculaas gemaakt zonder mix, maar die was lang niet zo lekker als dit jaar...

Speculaasjes warm uit de oven

Omdat ik het zelf altijd vervelend vind om een recept te lezen en te ontdekken dat je een pakje nodig hebt, geef ik dit keer geen recept, maar wel uitleg over speculaas en de speculaasplank!

Eerst heb ik eens gekeken naar de herkomst van het woord 'speculaas'. Daar zijn verschillende verklaringen voor te vinden, overigens allen met onvoldoende zekerheid. Mogelijk is speculaas een samentrekking van de woorden 'spek' (suikergoed) en 'klaas' (Sinterklaas). Speculaas zou dan betekenen: sinterklaaskoek. Een andere verklaring is dat speculaas afstamt van het woord 'speculatie' (net zoals we nu zowel relatie als relaas kennen). Hierdoor worden nog twee opties mogelijk.
Het woord 'speculatie' wordt door de dames Wollf en Deken veelvuldig gebruikt in de door hen geschreven boeken, zoals in 'Brieven van Abraham Blankaart' (1790). Hierin zegt Blankaart bijvoorbeeld: "Ik heb er m'n spikkelatie aan." en bedoelt daarmee: ik heb er zin in. Speculatie betekende in die tijd zoiets als 'zin, welbehagen' maar ook 'verdenking, vermoeden'. Over de koppeling tussen de koek en de naam is dan nog wel wat verwarring: betekent het dan 'koekje dat iedereen lust' of is het een koekje voor de fijnproevers, de rijke mensen?
Tot slot is er nog de verbinding met het Latijnse woord 'speculari', dat 'van bovenaf gadeslaan' betekent. Speculum werd gebruikt om bedrukte stof aan te duiden. De naam 'speculaas' voor het koekje hangt dan samen met de speculaasplank: het koekje is een afdruk van deze plank.

Ik vind het toch wel boeiend, deze informatie. We gebruiken woorden elke dag, maar staan eigenlijk niet stil bij de herkomst. Wat betreft de herkomst van speculaas vind ik de laatste mogelijkheid het meest realistisch. Die was mij trouwens ook niet helemaal onbekend ;)

Speculaasplanken kun je in allerlei soorten krijgen. Grote vormen (poppen) of planken met meerdere kleine vormen. Ik heb zelf 2 planken met kleine vormen. Beiden bevatten traditionele vormen zoals het molentje, maar er staan ook wat bijzondere vormen op. Volgens mijn nichtje is er bijvoorbeeld ook een prullenbak bij, ik houd het maar op een mandje... (eerste plaatje, midden-boven). En wat te denken van een eekhoorn (eerste plaatje, midden-onder)? En er is ook nog een vormpje met een poppetje en een boom ofzo (eerste plaatje, linksonder). Maar, deze vind ik wel heel leuk: een echt skutsje.

Speculaas skutsje

Als je een nieuwe plank koopt, is het belangrijk om de plank eerst in te vetten met wat olie. De olie trekt in de plank en plakt daardoor minder. Ik vind het zelf wel handig om toch ook bloem te gebruiken, anders krijg ik de koekjes bijna niet uit de vorm! Ik gebruik rijstbloem (geen kleefrijstmeel) en dat werkt erg fijn. Niet teveel gebruiken, anders krijg je witte koekjes ;) Door de koekjes op de bakplaat nog met wat ei te besmeren, werk je het restje bloem weg en krijg je mooie, goudbruine koekjes.

Als je de plank hebt bestoven met bloem, druk je voorzichtig wat deeg in de vormpjes. Het geeft niet als het deeg 'over' het vormpje heen gaat (zie onderstaand plaatje).

Speculaasplank gevuld, bovenaan nog een niet uitgesneden vormpje

Als je alle vormpjes hebt gevuld, ga je met een mes horizontaal over de plank, zodat je het overtollige deeg wegsnijdt. Tik nu met de plank op het aanrecht om de speculaasjes los te maken. Help eventueel door met een mesje voorzichtig een hoekje van het koekje te pakken en dat los te trekken. Als je genoeg bloem hebt gebruikt, moet dit heel gemakkelijk gaan.
Is het een hopeloze zaak, trek dan gewoon alle deeg eruit, bestuif de plank met bloem en begin opnieuw. Op een gegeven moment weet je hoeveel bloem je moet gebruiken en gaat het best vlot.

Bak de koekjes volgens de aanwijzingen in het recept. Na het bakken zijn ze nog een beetje zacht, laat ze daarom op een rooster afkoelen en hard worden. Ik gebruikte een kaasschaaf om de koekjes van de bakplaat naar het rooster te verplaatsen.

Tips:

• De informatie over de etymologie van Speculaas vond ik hier.
• Wil je iets lezen van Betje Wolff en Aagje Deken? De boeken staan tegenwoordig online! Kijk bijvoorbeeld eens hier.
• Speculaasplanken kun je tegenwoordig op veel plekken krijgen, met name online. Ook bij de molen heb ik eens een (grote) speculaasplank gezien.

Magnetronmaaltijd zonder pakjes of bakjes

Zo af en toe is een snelle magnetronmaaltijd heel erg handig. Helaas houdt de smaak van die bakjes eten vaak niet over...
Gelukkig kun je ook zelf een magnetronmaaltijd bereiden, die smaakvol is en toch in zo'n 20 minuten op tafel staat! Je kunt het zelfs nog sneller bereiden, ik heb een aantal tips onder het recept geplaatst. Inspiratie voor dit recept vond ik hier.

Magnetronmaaltijd: verse broccoli, aardappelen en gerookte makreel

Dat ziet er toch kleurrijk uit?

Wat heb je nodig voor aardappelsalade met broccoli en makreel (3 personen):

• 600 gram aardappelen
• 500 gram broccoli
• 1 gerookte makreel
• flinke scheut limoenolie
• 2 el roomkaas
• 2 tl dille
• peper en zout

Wat moet je doen:
Schil de aardappelen en snijd ze in kleine stukjes (ongeveer 2x2 cm). Spoel ze om en doe ze in een ruime kom. Giet er een beetje water bij en dek af met magnetronfolie (of vershoudfolie waar je gaatjes in prikt). Zet de kom 6 minuten op vol vermogen in de magnetron, schep de aardappelen om en zet nog 3 minuten in de magnetron. Schep de aardappelen weer om en check of ze gaar zijn. Zet ze anders nog een minuutje in de magnetron.
Maak ondertussen de dressing voor de aardappelen: Roer de olie, roomkaas en dille door elkaar.
Schep de dressing door de warme aardappelen. Breng verder op smaak met zout en peper. Laat afkoelen.
Snijd de broccoli in kleine roosjes. Spoel ook deze roosjes weer af en doe in een kom. Klein beetje water erbij, afdekken met magnetronfolie en 4 minuten op vol vermogen in de magnetron zetten. Als het goed is, is de broccoli dan gaar. Haal het folie van de kom, giet eventueel resterend water weg en zet apart.
Maak de makreel schoon en leg ook die in een kommetje.
Klaar!
Serveer de aardappelsalade met de broccoli en makreel.

Tips:

• Voor extra lekkere broccoli giet je nog een scheutje sesamolie over de broccoli als deze gaar is.
• Afhankelijk van het vermogen van je magnetron kunnen de aardappelen en broccoli sneller gaar zijn. Houd hier rekening mee en controleer eventueel regelmatig de gaarheid!
• Sneller klaar? Gebruik geschilde, voorgesneden aardappelen, of aardappelen die je niet meer hoeft schoon te maken en met schil en al kunt eten (zoals krieltjes)
• Supersnel klaar? Gebruik ook voorgesneden broccoli en gerookte makreelfilets, zodat je de makreel niet meer schoon hoeft te maken.